پیش از ورود تئاتر مدرن و اروپایی به ایران در دوران ناصرالدین شاه قاجار، هنر نمایشی در تعزیه و یا نمایشهای سبک کوچه بازاری مانند روحوضی و تقلیدکاری خلاصه میشد.
شاه قاجار در سال 1290 به اروپا سفر کرد و پس از بازگشت به ایران، اجرای تعزیههای درباری را متحول کرد. تکیه دولت در این دوران ساخته شد و اولین نمایشهای غیرمذهبی نوشته شد و به اجرا درآمد.
بعلاوه به دستور ناصرالدین شاه قاجار در محل دارالفنون تئاتری دایر گردید. در دوران مشروطیت هنر نمایشی بیش از پبش شکوفا شد و جنبهای سیاسی و اجتماعی نیز پیدا کرد.
محبوبیت نمایش در ایران تا جایی ادامه پیدا کرد که پژوهشگران وضعیت تئاتر ایران در فاصله سالهای 1320 تا 1322 از جهت گسترش و رشد اجرای نمایش، «دوران صحنه» نامیدهاند.
البته هنر نمایش در فرم مدرن و اروپایی آن در ایران عموما سرگرمی قشر روشنفکر و مرفه حساب میشده است. رضا خان در دیماه سال 1300 اعلام کرده بود که برای وی بلیط نمایشها را نفرستند. زیرا نه فرصت تماشای آن را دارد و نه حقوقش کفاف خرید بلیت تئاتر را میدهد!
هنر نمایش در ایران، فراز و نشیبهای مختلفی را پشت سر گذاشته و کارکردهای متعددی به خود گرفته است. برای مثال در دوران جنگ ایران و عراق نمایشهایی با هدف جمعآوری کمک مالی به جبههها اجرا میشد. نمونهای دیگر مربوط به همین اواخر است که عواید برخی نمایشها برای کمک به زلزلهزدگان کرمانشاه اختصاص داده شد.
به گزارش ویرلن؛ در ایران تئاتر خیابانی که عموما جنبهای اعتراضی دارد نیز در حال شکلگیری است. در طی چند سال اخیر نمایشهایی برای اعتراض و اطلاعرسانی در زمینه مسائل زیستمحیطی در خیابانهای تهران اجرا شده است. اجراهای خیابانی از این جهت اهمیت دارند که تماشای هنر نمایش را از انحصار گروه و قشری خاص که توانایی خرید بلیط تئاتر دارند خارج میکند.
تئاتر ایران امروز به دلایل مختلفی در شرایط چندان مطلوبی به سر نمیبرد. رونق بازار تئاتر در چند سال گذشته موجب افزایش تعداد سالنهای خصوصی شده است.
بنابراین گیشهزدگی علاوه بر سینما، بر جان هنر نمایش هم افتاده است و سالنهای خصوصی با هدف درآمدزایی گاه بیکیفیتترین نمایشها را اجرا میکنند.از طرفی دیگر بودجه پایین تئاتر کشور راهی برای مقابله با این گیشهمحوری باقی نمیگذارد.
بودجه هنرهای نمایشی سال آینده 78 میلیارد و 400 میلیون تومان برآورد شده است
بودجه هنرهای نمایشی سال آینده 78 میلیارد و 400 میلیون تومان برآورد شده است که نسبت به سال گذشته با رقم 64 میلیارد و 500 میلیون تومان، حدود 14 میلیارد تومان افزایش داشته است. محدودیت بودجه موجب میشود قیمت خرید بلیط تئاتر سالانه افزایش پیدا کند.
قیمت بلیط تئاتر وابسته به سالن، ژانر، کیفیت نمایش و گاهی حضور هنرپیشگان مشهور سینما هم بسیار بالا میرود تا جایی که به کالایی تجملاتی تبدیل شده و تنها برای قشر متمول جامعه قابل خریداری میباشد. البته گروههای تئاتر دانشجویی که در سالهای اخیر شکل گرفتهاند، نمایشهایی با کیفیت و عموما در سالنهای کوچکتر اجرا میکنند که قیمت بلیط مناسبی هم دارند.
شکلگیری بازار سیاه بلیط تئاتر هم مزید بر علت شده است. در بازار سیاه گاهی قیمت خرید بلیط تئاتر به یک میلیون تومان هم رسیده است. با این حال در بخش سرگرمی و فراغت سایت دیوار، اکثر آگهیهای فروش بلیط مربوط به فروشندگان منصفی است که چندان قیمتها را بالا نبردهاند. تعدادی از موارد هم مربوط به فروشندگانی است که به نظر میرسد به دلایلی از تماشای نمایش صرف نظر کردهاند و حتی با قیمتی کمتر بلیطهای خود را آگهی کردهاند. مزیت مراجعه به دیوار بیش از هر چیز کشف همین موقعیتهای لحظه آخری به صرفه است.